Commissie MDV (vervolg van de vergadering van 13 maart 2017) (20:00)
- Datum:
- 20-03-2017
- Tijd:
- 20:00 - 21:00
- Zaal:
- Raadzaal
- Openbaarheid:
- Openbaar
- Voorzitter:
- dr. E.G. Bosma
- Griffier:
- drs. G.H. Veerman
- Notulist:
- G.B. Aanstoot-Stam
Aanwezig | Naam |
---|---|
Voorzitter | dr. E.G. Bosma |
SGP | J.W. Reterink, dr. J. Noeverman en J.A. Baan |
CDA | F.J. Wessels, G. Smelt en G.D. ten Berge |
ChristenUnie | N.J. Otten, mr. W.L. Riezebos-Tessemaker en J. van Veldhuizen |
Gemeentebelang | J. Beunk en J. Kuiper-Ruitenberg |
PvdA | R.H.L. Janssen-Niehof, R.W. Meijerink en S. Kök |
VVD Lokaal | R.A. de Koe en F.W. Noordam |
D66 | |
Griffier | drs. G.H. Veerman |
Wethouders | B. Beens |
Publiek | 1 |
- Heropening
De VOORZITTER heropent de vergadering en heet iedereen hartelijk welkom.
9 Huishoudelijke ondersteuning
Mevrouw RIEZEBOS refereert aan de commissievergadering van 13 maart jl., waarin de commissie is geïnformeerd over het voornemen als Rijssen-Holten een eigen koers te varen. Zij gaat in eerste instantie in op het proces. Op 16 maart jl. ontving de commissie de stukken over dit onderwerp. Zij heeft er begrip voor dat haast geboden is, omdat er voor 1 april 2017 een keuze gemaakt moet worden. Een aantal stukken was echter al eerder bekend en ook de presentatie was uitstekend voorbereid. Vanwege het ontbreken van enige informatie had de commissie op 13 maart jl. geen idee waarover gesproken moest worden. Zij begrijpt niet waarom de commissie niet van te voren een korte notitie kon krijgen over het hoe en waarom. De presentatie overviel hierdoor de gehele commissie. Spreekster zou het betreuren als een dergelijke gang van zaken de inhoud overschaduwt. Daarom stapt de ChristenUnie hierover heen. Inhoudelijk staat zij namelijk achter het idee.
Destijds is gekozen voor een volledige transformatie: niet ‘uurtje factuurtje’, maar een resultaatgerichte aanpak. Het lastige onderdeel hiervan is het vaststellen van objectieve normen. Dit bleek ook landelijk een probleem te zijn, zoals is gebleken uit de recente uitspraak van de Centrale Raad van Beroep. Als de raad dat echter loslaat, ook al is het maar voor een jaar, is men terug bij af en is de prijs uiteindelijk weer leidend, terwijl de raad juist wil inzetten op kwaliteit.
De uitspraak van de wethouder, ‘geen bestek, maar gesprek”, vindt de ChristenUnie erg positief. Bovendien worden de zorgorganisaties niet gestimuleerd door financiële prikkels, waar uiteindelijk het personeel op de werkvloer de dupe van wordt door (te) lage uurlonen. Nu krijgen de zorgorganisatie de kans hun vakmanschap en liefde voor hun werk hun laten zien. Uiteindelijk geldt: vakmanschap is meesterschap.
Er is nog een aantal onzekerheden, maar de ChristenUnie wil het college in samenspraak met de Adviesraad Sociaal Domein (ASD) het vertrouwen geven om in te zetten op een algemene voorziening Huishoudelijke Ondersteuning, in plaats van mee te gaan met de Twentse aanpak voor een maatwerkvoorziening. Spreekster verzoekt het college de commissie tijdig te informeren over het verloop van het proces en gaat ervan uit dat zij een evaluatie ontvangt.
Mevrouw JANSSEN zegt dat de PvdA zich kan vinden in het voorgestelde systeem. De zorgen van de PvdA hebben betrekking op cliënten die recht hebben op ondersteuning. Het is belangrijk dat zij niet financieel en qua ondersteuning benadeeld worden, niet ten opzichte van het huidige systeem en niet ten opzichte van het systeem dat eventueel gaat gelden in de andere dertien gemeenten. Dat moet met name voorkomen worden bij de lagere inkomens. De PvdA ziet daarom graag dat de nieuwe vorm van ondersteuning inkomensafhankelijk is ‑ al is dat lastig gezien jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep ‑ en dat daarin ruimte genomen wordt.
Bij een algemene voorziening is een Pgb (Persoonsgebondenbudget) niet meer aan de orde. Dat is wel het geval als er sprake is van maatwerk. Spreekster vraagt hoe ruim dan nog omgegaan kan worden met een Pgb: kan iemand nog doen op een Pgb via maatwerk?
De PvdA vraagt zich af wat de invloed is van de nieuwe manier van werken op de samenwerking in de veertien Twentse gemeenten.
Vandaag is een motie onder de aandacht gebracht van de raad van de gemeente Losser. De PvdA kan zich vinden in de inhoud van deze motie. Hopelijk doet de raad van Rijssen-Holten daar iets mee.
Mevrouw KUIPER zegt dat er cliënten kunnen zijn, die geen Pgb meer krijgen en waarvan de bestaande hulp niet overgaat naar een aanbieder. In het stuk staat hierover dat de hulpen die er zijn, zich eventueel kunnen aansluiten bij een aanbieder. Zij vraagt wat er gebeurt met die mensen die nu een Pgb hebben.
Verder vraagt zij wat er gebeurt als inwoners de vast te stellen bijdrage niet kunnen betalen.
Aanbieders zijn in feite marktpartijen, die zoveel mogelijk cliënten willen binnenhalen. Spreekster vraagt hoe hierop controle plaatsvindt, zodat men wel de juiste hulp krijgt.
De heer WESSELS complimenteert de ambtelijke organisatie. De raad heeft een koersdocument vastgesteld, waarin staat waar de gemeente naartoe wil met de transformatie en aan welke criteria zij zich wil houden. Naar aanleiding van gesprekken met de andere 13 gemeenten, komt de ambtelijke organisatie nu terug bij de commissie, omdat dit niet helemaal in lijn lijkt te zijn met de transformatie die zij voor ogen heeft. Het college wil met de commissie kijken naar een andere mogelijkheid. Wat het CDA betreft, kan ingezet worden op huishoudelijke ondersteuning als een algemene voorziening. Spreker benoemt nog de volgende zorg-/aandachtspunten:
- De check door de organisaties zelf die de ondersteuning gaan leveren; spreker refereert aan een opmerking in de commissie van 13 maart over checks en balances. Dat vraagt nog enige uitwerking.
- Maatwerk blijft nodig en is een optie: zijn inwoners daarover geïnformeerd?
- Cumulatie van eigen bijdragen: een eigen bijdrage voor huishoudelijke ondersteuning is niet de enige bijdrage die door middel van het CAK wordt geïncasseerd. Daar moet oog voor zijn.
- Is de inwoner geïnformeerd over welke organisaties een algemene voorzieningen kunnen leveren?
- Opnieuw een overgang naar een nieuw systeem: dat moet goed gebeuren.
- Werknemers die de huishoudelijke ondersteuning gaan geven: er moet oog voor zijn dat zij een goed loon krijgen na de bezuinigingen van de afgelopen jaren.
De heer DE KOE zegt dat in de transitie en in de zorgverlening het keukentafelgesprek essentieel was. Los van de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep, bevreemdt het VVD Lokaal dat er nu een algemene voorziening wordt gecreëerd. In de keukentafelgesprekken kon een gespecialiseerde medewerker van de gemeente net iets dieper kijken naar een hulpvraag en de organisatie rondom de betreffende persoon. Die keukentafelgesprekken worden nu in de algemene voorziening grotendeels weggesaneerd. Spreker vreest dat de nieuwe voorziening uiteindelijk in het proces meer kost aan zorg, omdat bepaalde zaken niet langer worden geconstateerd in een keukentafelgesprek. Hij hoopt dat het directe contact met degenen die hulp vragen, met het nieuwe systeem wordt behouden.
Wethouder BEENS geeft naar aanleiding van de woorden van de heer De Koe over de keukentafelgesprekken, het voorbeeld van de gemeente Heerde. Daar meldt een inwoner met een vraag om huishoudelijke ondersteuning zich rechtstreeks bij een zorgorganisatie. In het daarop volgende gesprek tussen deze organisatie en de inwoner wordt bekeken of men daarvoor al dan niet in aanmerking komt. Bij de gemeente Heerde is afgesproken dat er na zes weken een evaluatie plaatsvindt tussen de medewerker en degene die hulp krijgt. In die zes weken heeft de medewerker de situatie goed kunnen bekijken en is deze verplicht de constateringen te delen met de gemeente en de cliënt. Vervolgens voert een Wmo-consulent of regisseur diepgaandere gesprekken met deze cliënt. Of Rijssen-Holten het voorbeeld van Heerde volgt, weer spreker nog niet. Dit soort zaken moet nog verder worden ontwikkeld als de commissie vanavond akkoord gaat.
Spreker beaamt de woorden van mevrouw Riezebos, dat er nog onzekerheden zijn. Het college komt echter met de concrete invulling terug bij de commissie en de raad, omdat de raad ook draait aan bepaalde knoppen, zoals de hoogte van de eigen-bijdragen en de cumulatie met andere bijdragen. De gemeente kan straks zelf invulling geven aan bepaalde zaken, wat tegelijkertijd inhoudt dat de raad daarvan mede de prijs bepaalt.
Het punt van de PvdA, dat mensen niet financieel benadeeld worden, komt ter bespreking terug in de commissie. Raad en college moeten daarover straks een standpunt innemen.
In de algemene voorziening is het Pgb geen onderwerp. Er moet heel goed gekeken worden naar de Pgb’s die er nu nog zijn voor huishoudelijke ondersteuning. Als dat verkapte mantelzorg betreft, dan is dat ook een punt dat aangepakt moet worden. Het college vindt dat daarvoor geen ruimte geboden moet worden. De ene mantelzorger zou wel uitbetaald krijgen en de andere niet. Met de algemene voorziening kan dat worden gecorrigeerd.
In bijzondere situaties is de gemeente verplicht maatwerk aan te bieden. Ook dat is een onderwerp dat ontwikkeld moet worden. In eerste instantie moet de algemene voorziening zodanig opgezet worden, dat iedereen zich daarin kan vinden. De gemeente Heerde heeft ruim 500 cliënten voor huishoudelijke ondersteuning, waarvan 1% een maatwerkvoorziening heeft.
Het college spreekt op 21 maart over de Twentse samenwerking. Het is absoluut niet aan de orde dat Rijssen-Holten uit de Twentse samenwerking stapt, ook niet wat de zorg betreft. Er zijn items die gezamenlijk uitgevoerd moeten worden, waaronder de jeugdzorg.
De motie die de raad van de gemeente Losser heeft ingediend, kan spreker aanraden als signaal naar Den Haag. De gemeenten hebben een korting opgelegd gekregen van 40% en moeten door de uitspraak weer terug naar af. Het is goed daar de vinger bij te leggen.
Gemeentebelang vraagt zich af wat er gebeurt als mensen de eigen bijdrage niet kunnen betalen. Ook dat moet nog besproken worden en moeten er keuzes gemaakt worden. Wat spreker betreft moet er een vangnet komen.
Wat betreft de monitoring op de controle, refereert spreker aan de gemeente Heerde, waar met de organisaties elke maand de managementcijfers worden besproken. Dat loopt zodanig goed, dat men dat niet meer maandelijks maar per kwartaal overweegt te doen. Als in zo’n gesprek blijkt dat een zorgorganisatie plotseling veel meer cliënten heeft, dan moet de reden daarvan aangegeven worden. Verder is Rijssen-Holten van plan steekproeven te nemen om te kijken hoe de nieuwe vorm van zorg bevalt. Die controle is in elk geval een item dat meegenomen wordt in de algemene voorzienig.
De heer Wessels van het CDA heeft een aantal mooie aandachtspunten genoemd. Spreker zegt toe die punten mee te nemen. In de ontwikkeling van de algemene voorziening komen deze punten terug in de commissie.
Tweede termijn
Mevrouw RIEZEBOS zegt dat zij ook enthousiast is over de motie van de gemeente Losser. Gezien de positieve reactie van de wethouder hierover, kan eenzelfde motie, ‘vreemd aan de orde van de dag’, ingediend worden in de raad van 30 maart 2017.
Veel van de punten die de heer Wessels noemde, zijn ook in de presentatie aan de orde geweest. De ChristenUnie wil met name aandacht vragen voor het punt om oog te hebben voor het uurloon van de werknemers. Als alleen de prijs leidend is, wordt de werknemer uiteindelijk namelijk de dupe.
De heer De Koe sprak zijn vrees uit over het wegbezuinigen van het keukentafelgesprek. Volgens spreekster is de nieuwe vorm van ondersteuning de oude HH1, de eenvoudige hulp in de huishouding. Zodra een medewerker constateert dat er meer ondersteuning nodig is, moet er bij de zorgorganisatie aandacht voor gevraagd worden. |
De ChristenUnie is positief over het voorstel van het college en geeft haar complimenten aan de organisatie, die een eigen koers wil varen en eigen initiatief toont. Dat past bij Rijssen-Holten als ondernemende gemeente.
De heer DE KOE zegt dat zijn vrees over het verdwijnen van het keukentafelgesprek nog niet helemaal is verdwenen. Diegenen die nu de keukentafelgesprekken voeren, zijn daarvoor opgeleid en voelen goed aan welke hulpvraag er echt nodig is.
Spreker ziet het niet gebeuren dat in de nieuwe situatie een medewerker het doorgeeft aan de zorgorganisatie of aan de gemeente als iemand in de omgeving van een cliënt de huishoudelijke taken ook kan uitvoeren.
De heer BEUNK zegt bij interruptie dat hij instemt met de woorden van de heer De Koe. Hij vraagt of een dergelijke uitvoeringstaak aanleiding is om niet in te stemmen met het voorstel.
De heer DE KOE zegt dat hij hoopt dat de wethouder de bedenkingen van VVD Lokaal over de aangedragen punten kan wegnemen. Het antwoord van de wethouder in de eerste termijn, mag wat hem betreft scherper neergezet worden.
Mevrouw JANSSEN zegt dat de PvdA instemt met de voorgestelde voorziening, mits er mogelijkheden bekeken worden met betrekking tot het bijdragen naar draagkracht. Zij vindt het prettig dat de mogelijkheid van een Pgb blijft. Zij doelt niet op de verkapte mantelzorg; er zijn mensen die een goede reden hebben in aanmerking te komen voor een Pgb.
Het is volgens de wethouder niet de bedoeling uit de Twentse samenwerking te stappen. Wellicht kan maatwerk nog wel gezocht worden binnen de Twentse samenwerking.
Met de reactie van de wethouder in de eerste termijn, stemt de PvdA in met het voorstel, met inachtneming van de door spreekster genoemde aandachtspunten.
De heer WESSELS zegt dat de heer De Koe terecht sprak over de organisatie die zelf zowel de medewerkers levert als de inwoners helpt met een hulpvraag. Anderzijds wil het CDA het vertrouwen meegeven aan het college, dat dit de weg is die zij wil gaan. De wethouder heeft daarnaast duidelijk gemaakt dat het college met diverse punten terugkomt. Spreker vraagt hoe dat procesmatig verloopt.
Mevrouw KUIPER zegt dat het college een goede richting uitgaat en dat meerdere gemeenten al op deze manier werken. Zij vraagt zich nog af of er een weg terug is als het nieuwe systeem niet bevalt.
De heer NOEVERMAN zegt dat de SGP zich kan vinden in de overgang naar een algemene voorziening. Zoals de wethouder zei, ligt er een mooi voorbeeld van de gemeente Heerde. Als dat inderdaad zo is, verzoekt spreker de wethouder toe te zeggen dat voorbeeld mee te nemen in de uitwerking en als de wethouder daarvan toch afwijkt, dat te motiveren. Op die manier kan in de stukken afgewogen worden de keukentafelgesprekken al dan niet mee te nemen.
Datzelfde geldt voor wat in de stukken staat: het voornemen om de aanbesteding te regelen via mededingingsprocedure met onderhandeling. Wat de SGP betreft is, moet dat in de uitwerking niet bij een voornemen blijven, maar wordt het een harde voorwaarde.
De SGP is niet voor een maatwerkvoorziening via de Twentse samenwerking, omdat Rijssen-Holten dan mee moet doen in de aanbesteding.
Wethouder BEENS zegt op de bedenkingen van de heer De Koe, dat de raad het college een stukje vertrouwen zou moeten geven. Er moet een band opgebouwd worden met de organisaties. Daarnaast wordt er een controle ingebouwd.
Het punt over draagkracht, waarover mevrouw Janssen sprak, neemt spreker mee en komt hierop in het proces terug. Dit wordt een van de knoppen waaraan de raad zal kunnen draaien.
Wat de PvdA betreft blijft het Pgb. Spreker zegt dat hij wil onderzoeken of dat mogelijk is. Het college komt hierop terug.
Als de commissie akkoord gaat met het voorstel, wordt er een bestuursopdracht geschreven. Aan de hand daarvan wordt de uitvoering opgepakt. De uitvoering komt sowieso terug in de commissie en er moet besluitvorming komen door de raad, o.a. over een nieuwe verordening. Spreker merkt op dat er personeel vrijgemaakt moet worden om het proces op te pakken. Anderzijds hoeven medewerkers van Rijssen-Holten niet telkens meer naar Enschede voor overleg.
De voorwaarden die de heer Noeverman gaf, neemt spreker mee. Ook als het college daaraan niet kan voldoen, krijgt de commissie een terugkoppeling.
Als de commissie vanavond groenlicht geeft, wordt het voorstel bekrachtigd in het college en stapt Rijssen-Holten uit het samenwerkingsverband op dit punt. De andere gemeenten gaan dan verder met de aanbesteding. Op dat moment is er voor Rijssen-Holten geen weg terug. Het is een uitdaging en een klein risico, omdat alles voor 1 januari 2018 gerealiseerd moet zijn. Wel worden er afspraken gemaakt over de periode waarop met het nieuwe systeem wordt gewerkt. Dat moet wat spreker betreft voor het begin niet een lange periode zijn.
Mevrouw RIEZEBOS vraagt bij interruptie of er ook andere gemeenten in Twente meegaan in dit proces.
Wethouder BEENS zegt dat de overige gemeenten met elkaar verder gaan in de maatwerkvoorziening.
De heer DE KOE vraagt wat er precies van de commissie gevraagd wordt vanavond.
De VOORZITTER zegt dat van te voren is afgesproken wat de status van het stuk was. De opinie van de commissie van vanavond is belangrijk voor de rest van het traject.
Wethouder BEENS zegt dat het college vanavond bij de commissie wil ophalen of er draagvlak is voor het voorstel en welke aandachtspunten meegegeven worden, waarbij het college in de uitvoering rekening moet houden. Als er geen draagvlak is, gaat het college mee met de Twentse gemeenten.
De VOORZITTER concludeert dat de opinie positief is, al zijn er wat aandachtspunten benoemd. Het college kan hierover 21 maart a.s. een besluit nemen.
10. Sluiting
De VOORZITTER sluit de vergadering om 20.50 uur.
Aldus vastgesteld in de vergadering van de Commissie MDV van Rijssen-Holten op 8 mei 2017.